Als team heb je doelstellingen om te realiseren. Dat lukt alleen als het team daarvan de noodzaak inziet.

Dat vraagt om leiderschap. Echter, je kunt niet verwachten dat alle leiderschapseigenschappen in één persoon zijn verankerd. Leiderschap zit dus nooit in één persoon. De oplossing? Gedeeld leiderschap, waarbij het leiderschap niet is verbonden aan een formele rol of positie. Ze sluit daarmee goed aan bij het principe van waardecreërend leiderschap.

Hoe is het leiderschap verdeeld binnen jouw team? En aan welke soorten leiders moet je denken? Over 5 leesminuten heb je het antwoord.

Vrijwel altijd neemt de formele leider in een organisatie alle beslissingen. Katrien Fransen, professor aan de KU Leuven, stelt dat gedeeld leiderschap zorgt voor veel betere prestaties van teams en medewerkers. En dat dit bovendien bijdraagt aan het welzijn van werknemers. Immers, er wordt minder van bovenaf opgelegd en medewerkers voelen zich meer betrokken bij het leiderschap.

Leiders zijn mensen die invloed hebben in een team. Dat hoeven niet perse de formeel aangestelde leiders te zijn. Het kunnen bijvoorbeeld ook ervaren medewerkers zijn. Medewerkers met een groot hart voor anderen. En positief ingestelde medewerkers die collega’s weten te motiveren. Heb je al deze mensen in één team? Dat is prachtig. Beleg als teamleider dan de diverse leiderschapstaken binnen het team, zodat je op de juiste manier leiding kunt geven. Overigens kunnen meerdere mensen eenzelfde rol op zich nemen. Dat is het mooie van gedeeld leiderschap.

Fransen doet onderzoek naar effectief leiderschap. In haar onderzoek toont ze aan dat teams waarin de diverse leiderschapsrollen worden ingevuld door verschillende personen, veel efficiënter zijn dan teams met één leider die over alle zaken gaat. Het gaat om de volgende vier soorten leiders:

De taakleider zet de strategische en tactische lijnen uit. Waar nodig stuurt hij of zij bij. De taakleider werkt mee in het team.

In elk team werkt wel een enthousiaste medewerker met een positief en enthousiasmerend karakter. Iemand die zijn collega’s motiveert en aanmoedigt om tot het uiterste te gaan, ook als het tegenzit. Heb je zo iemand in je team? Geef deze medewerker dan de informele rol van motivationeel leider. Maak hierover goede afspraken. Zoals: ‘Als er iets speelt, dan kijk ik jou aan’.

Heb je in je team collega’s die altijd omkijken naar anderen? Die houden van het informele contact? En zorgen voor een fijne sfeer? Dan zijn zij misschien heel geschikt als sociaal leiders. Zo iemand functioneert in conflictsituaties als een soort vertrouwenspersoon.

Hoe onderhoud je goede contacten en verbinding met de buitenwereld? Met klanten, leveranciers en collega’s van andere afdelingen of locaties? Het best is om deze taak te beleggen bij de mensen met de beste wederkerige contacten. Het kan gaan om meerdere externe leiders, op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau.

Tip: breng de netwerken van mensen eens in kaart met een netwerkanalyse. Dan zie je in één oogopslag wie het beste de rol kan vervullen.

Gedeeld leiderschap biedt dus kansen. Daarbij hoef je niet strikt vast te houden aan de hierboven genoemde leiderschapstypen. Sommige organisaties hebben behoefte aan een ander type leider, zoals de innovatieve leider. Bekijk dus zorgvuldig welke typen leiders nodig zijn. En bekijk vervolgens welke mensen je daarvoor inzet. Maar hoe bepaal je nou welke mensen binnen je team je het best kunt inschakelen voor welk type leiderschap? Dat doe je door het maken van een netwerkanalyse. Eén tip, wellicht ten overvloede: zet mensen in op hun talenten.

Wil je meer weten over waardecreërend leiderschap? Download dan hieronder het ebook Leiderschap in de economie van waarde. Of klik hier voor onze leiderschapstrainingen.

Lees ook:

Gemotiveerd aan het werk. Zó zorg je voor betrokken medewerkers