In 5 stappen naar populatiegerichte zorg

In 5 stappen naar populatiegerichte zorg

De Nederlandse zorg staat voor een flinke uitdaging. Zorgkosten groeien explosief. Willen we goede en betaalbare zorg blijven bieden, dan moeten we deze hervormen.

Een manier om dit te doen, is de gezondheidszorg vormgeven op populatieniveau. We noemen dit populatiegerichte zorg, Community Based Healthcare (CBHC), of populatiemanagement. Om populatiegerichte zorg tot een succes te maken, is netwerkvorming essentieel.

Wat is populatiegerichte zorg?

Populatiegerichte zorg is werken aan de gezondheid van een populatiedie afgebakend isop vastgesteldecriteria,bijvoorbeeldmensen in een wijk met een specifieke zorgvraag.Zoalsde groep kwetsbare ouderen inAmsterdamZuid-Oost.Uitgangspunt voor populatiegerichte zorg is wat de betreffende afgebakende populatie nodig heeft om gezond te blijven.Essentieelin populatiegerichte zorgis datzorg voorde individuele patiëntop maat blijft.

Waarom populatiegerichte zorg?

Het financieren op populatieniveau leidt tot betere zorg. Zorgaanbieders krijgen een vast bedrag per patiënt in de populatie. Hoe vaak deze gebruik maakt van zorg speelt hierin niet mee. Zorgaanbieders voelen hierdoor meer de prikkel de zorg goed te organiseren voor de hele populatie. Dit leidt tot een efficiëntere besteding van het beschikbare budget. Populatiegerichte zorg is daarmee zorg volgens de Triple Aim-doelstelling.

Belang van organisatienetwerken

Willen we de zorg van een afgebakende populatie goed organiseren, dan moeten we netwerken van organisaties vormen. Een netwerk kan resultaten behalen die geen van de afzonderlijke organisaties kan bereiken. Immers: organisaties vullen elkaar aan in kennis, expertise en specialisaties.

Stappen naar populatiegerichte zorg

Populatiegerichte zorg is niet van het ene op het andere moment te realiseren. Om een goed organisatienetwerk tevormen, moeten organisaties een aantal stappen doorlopen. Dezegeefik je hieronder.

Stap 1: Onderzoek veranderbereidheid

Organisatiesmoeten de koers willen wijzigen.Zij moeten werkelijk de urgentie voelenvoor het ontwikkelen van een gezamenlijke visie en strategie. In de praktijk is dit soms lastig. Partijenlopennu eenmaal zeer uiteen, zijbekijken vraagstukken vanuit hun eigen perspectief.

Stap 2: Betrek patiënten

Voor effectieve preventie en gezondheidszorg is betrokkenheid van de patiënt onmisbaar. Nieuwe ontwikkelingen in de medische en informatietechnologie makenditsteeds betermogelijk. Denk hierbij aanbiomarkersof big data. Betrek de patiënt volgens het 4P-principe:

1. 1. Persoonlijk
2. Behandelaars stemmen de zorg af op de patiënt zelf. Hierbij telt niet alleen diens gezondheid mee, maar ook de wensen, voorkeuren en persoonlijke situatie.
3. 2. Predictief
4. Gegevens die de patiënt levert, worden met elkaar gecombineerd. Met het beeld dat ontstaat, kunnen we gezondheidsrisico’s in de toekomst voorspellen.
5. 3. Preventief
6. Als we de gezondheidsrisico’s in kaart brengen, kunnen we tijdig en effectief ziekten voorkomen.
7. 4. Participatief
8. De patiënt is actiefpartij in het zorgproces. Hij/zij heeft zelf de regie over zijn/haar gezondheid. Zorgprofessionals en -organisaties hebben een ondersteunende rol.

Stap 3: Predictive modelling

Voor succesvollepopulatiegerichte zorg is ICT onmisbaar.MetICTkunnen weaan de hand van patiëntgegevens risico-inschattingsmodellen maken. Dit noemen we ‘predictivemodelling’.Metdezepredictivetoolskunnen weinschatten hoegroot de kans is dat iemand te maken krijgt met een ongeplande ziekenhuisopname of Spoedeisende Eerste Hulp.Hierdoorwordthet mogelijk omte voorkomen in plaats van te genezen.

Dit alles verloopt in de volgendesubstappen:

1. 1. Het neerzetten van een uniforme doelstelling en definities.
2. Voorbeeld van een doelstelling: betere ervaren gezondheid van kwetsbare ouderen in Amsterdam Zuid-Oost. Definitie: Er is sprake van een betere ervaren gezondheid als…, onder ‘kwetsbare ouderen’ verstaan we…
3. 2. Dataverzameling, opslag en management.
4. In het genoemde voorbeeld verzamelen we gegevens over de inwoners van Amsterdam Zuid-Oost.
5. 3. Risicoschatting populatie.
6. We analyseren de gegevens. Zijn er veel kwetsbare ouderen in Amsterdam Zuid-Oost? Hoe ervaren zij hun gezondheid?
7. 4. Identificatie van risicogroepen.
8. Zijn er kwetsbare ouderen in Amsterdam Zuid-Oost die significant vaker gezondheidsproblemen ervaren? Alleenstaande of eenzame ouderen bijvoorbeeld?
9. 5. Interventie voor hoog risicogroepen.
10. Er vindt een interventie plaats bij kwetsbare ouderen die veel gezondheidsproblemen ervaren. Zij worden bijvoorbeeld vaker gemonitord.
11. 6. Meten en monitoren van uitkomsten.
12. Heeft de interventie gewerkt? Ervaren de kwetsbare ouderen minder problemen?

Stap 4: Vorm een organisatienetwerk

Zoals eerder gezegd: voor succesvolle populatiegerichte zorg moeten organisaties hecht samenwerken en een netwerk vormen. Dit netwerk moet een officiële rechtsvorm hebben, om de zorg integraal te kunnen financieren. Maar hoe kunnen we dit op de beste manier realiseren? We kunnen drie typen organisatienetwerkonderscheiden:

1. Het zelfregulerend netwerk

Dit is de eenvoudigste vorm. Deze bestaat uit verschillende organisaties die op een collectieve manier samenwerken, maar geen afzonderlijke besturingseenheid hebben. De netwerkleden zelf zijn het bestuur. Deze vorm is het minst geschikt voor populatiegerichte zorg.

2. Leider- en organisatienetwerk

In dit type netwerk delen de leden een gemeenschappelijke doelstelling en is er samenwerking en interactie. Eén van de leden heeft de functie van besturingseenheid. Dit lid coördineert de besluiten van het netwerk en maakt er zelf deel van uit.

3. Netwerk administratieve organisatie

Dit is een netwerk met daarineen zelfstandige eenheid, die de taak heeft het netwerk en zijn activiteiten te coördineren. Deze zogenaamdenetwerkadministratieveorganisatie is zelf geen actieve partijinhet netwerk. Taak is om los van de overige partijen het netwerk te besturen. Internationaal onderzoek heeft uitgewezen dat dit de meest geschikte netwerkvorm isvoorpopulatiegerichte zorg.

Stap 5: Uitkomstbekostiging

De laatste stap is de bekostiging. Deze moet plaatsvinden bij wijze van uitkomstbekostiging. Zorgaanbiedersen -netwerken krijgen een vast bedrag per inwoner of verzekerde in hun populatie, of deze nu zorg gebruikt of niet. Dit stimuleert doelmatig werken. Immers: een vastgesteld bedrag per burger betekent dat deze zo weinig mogelijk een beroep moet doen op de gezondheidszorg.Om dit te realiseren, moet de zorgverlening zo efficiënt mogelijk zijn. Goed functionerende netwerken van zorgorganisaties zijn hiervoor onontbeerlijk.

E-Boek zorgnetwerken die werken: De sleutel tot betere uitkomsten

Goede samenwerking is essentieel voor goede populatiegerichte zorg. Hiertoe moeten obstakels overwonnen worden. Lees hoe je dit kan doen in het gratis e-Boek zorgnetwerken die werken.