Vergrijzing betekent dat de gemiddelde leeftijd van een bevolking stijgt. Dit ontstaat doordat er minder kinderen geboren worden (ontgroening), waardoor er meer ouderen zijn (vergrijzing). Bovendien is er ook een toename van de levensverwachting (dubbele vergrijzing). Binnen de groep 65-plussers neemt het aandeel 80-plussers toe.

Vergrijzing heeft verschillende effecten op de samenleving. De gevolgen van vergrijzing zijn zowel economisch als sociaal van aard.

Op economisch gebied leidt vergrijzing tot een verhoogde druk op sociale voorzieningen zoals pensioenen en gezondheidszorg. De arbeidsmarkt wordt beïnvloed door een afname van het aantal werkenden ten opzichte van het aantal gepensioneerden, wat resulteert in een afname van de economische productiviteit.

Vergrijzing heeft ook sociale gevolgen, zoals een grotere vraag naar zorg en ondersteuning. Oudere mensen hebben vaker gezondheidsproblemen en hebben vaker langdurige zorg nodig. Dit legt extra druk op de gezondheidszorg en sociale voorzieningen.

De vergrijzing neemt sinds 1950 vrijwel continu toe en zal naar verwachting in 2040 iets meer dan 50% bereiken. Daarna zal de vergijzing weer iets afnemen, maar nog altijd op een hoger niveau blijven dan nu het geval is. Dit kan leiden tot veranderingen in de structuur van gezinnen en gemeenschappen, waarbij meer nadruk komt te liggen op de zorg voor ouderen.

Dubbele vergrijzing betekent dat er steeds meer ouderen zijn én dat er binnen deze groep ook steeds meer ouderen (80-plussers) bijkomen. Dit heeft grote gevolgen: de kosten voor zorg stijgen en pensioenstelsels komen onder druk te staan. Daarnaast krimpt de arbeidsmarkt, waardoor er minder werkenden zijn om voor de ouderen te zorgen. Dit vormt een probleem omdat het economische groei kan vertragen en sociale systemen zwaar belast worden. Het is belangrijk om maatregelen te nemen om de zorg en pensioenen betaalbaar te houden en de arbeidsmarkt aan te passen aan de ouder wordende bevolking.

Om de uitdagingen van (dubbele) vergrijzing aan te pakken, zijn verschillende oplossingen en maatschappelijke maatregelen mogelijk.

In 2023 werden naar schatting 3000 minder baby’s geboren dan in 2022. Nog nooit waren er in Nederland zo weinig kinderen geboren. Het geboortecijfer in Nederland daalt sinds 2010 en kwam in 2023 uit op gemiddeld 1,43 kinderen per vrouw.

Er is nog geen specifiek gezinsbeleid in Nederland dat gericht is op het stimuleren van een hoger geboortecijfer. Een effectief gezinsbeleid van de overheid kan helpen om de daling van het aantal geboortes te beperken.

Het stimuleren van ouderen om meer te werken en het verbeteren van de sociale voorzieningen – zoals kinderopvang – kan de druk op de arbeidsmarkt verlichten.

Gelukkig zien we dat de arbeidsparticipatie blijft groeien. Vooral vrouwen zijn vanaf eind jaren tachtig aanzienlijk meer gaan werken. Bij zowel vrouwen als mannen neemt de laatste jaren ook de arbeidsparticipatie van 55-plussers toe. Met name onder de 60-65-jarigen is er sprake van een sterke stijging. In de afgelopen 10 jaar is de arbeidsparticipatie van mannen en vrouwen in deze leeftijdsgroep zelfs verdubbeld.

De uitdagingen van vergrijzing vragen om een slimme aanpak, zowel voor jezelf als voor organisaties. Bij Essenburgh helpen de Pensioen in Zicht trainingen je om goed voorbereid te zijn op de veranderingen die je te wachten staan. We bieden je inzichten in de invulling van de pensioentijd, financiële planning en de sociale kanten van met pensioen gaan. Door nu al te investeren in je toekomst, kun je straks met een gerust hart van je pensioen gaan genieten. Bekijk onze Pensioen in Zicht trainingen en maak je klaar voor een zorgeloze tijd na je werkende leven.