Hoe vertaal je een strategie naar concreet resultaat? Dat is dé grote uitdaging van organisaties in verandering. Het vraagt om effectieve top bestuurders. Hoe realiseren ze een winnende strategie, draagvlak, (collectieve) besluitvaardigheid en resultaat? Er zijn boeken over vol geschreven, maa wat is bestuurlijk leiderschap nu precies? En wat zijn de gedragskenmerken van succesvolle bestuurders? In deze blog vat ik de inzichten samen uit recent onderzoek naar effectief bestuurlijk leiderschap.

Onder bestuurlijk leiderschap verstaan we de vaardigheid om een strategie te vertalen naar een resultaat én naar een positieve cultuur binnen en rondom de organisatie.Dat vraagt om het kunnen realiseren van (collectieve) besluitvaardigheid en het faciliteren van een draagvlak voor verandering.

Kenmerken van bestuurlijk leiderschap zijn:

Richting en ruimte geven, dan wel vragen om resultaat en rekenschap

Bestuurlijk leiderschap is intern én extern gericht. Je moet de interne organisatie runnen (strategie, koers) en oog houden voor ontwikkelingen in de externe omgeving.

Samenspel organiseren en vitale coalities vormen

Elke organisatie is ingebed in een groter netwerk. Externe gerichtheid is dus belangrijk, voor zowel grote als kleine organisaties.

Weloverwogen kiezen voor een veranderaanpak

Maak de juiste keuzes voor het implementeren van de verandering. Doe dit stap voor stap. Van Verkennen en Vormgeven naar Verwezenlijken en Vernieuwen.

Resultaten zichtbaar maken en successen vieren

Transparantie is belangrijk. Want alleen als anderen weten hoe het gaat, behoud je draagvlak. Dat geldt voor elke organisatie.

Over leiderschap wordt enorm veel gesproken en geschreven. Van Machiavelli tot Steve Jobs. Echter, de onbetwiste leiderschaps- en managementgoeroe is wat mij betreft de Griekse filosoof en wetenschapper Aristoteles (384 tot 322 v. Chr.). In The Nicomanchean beschrijft hij de kenmerken om effectief leiding te geven. Het gaat volgens Aristoteles daarbij om:

Wetenschappelijke kennis

Episteme is Grieks voor ‘weten’. Hierbij gaat het erom dat je wetenschappelijk of objectief kunt redeneren. Durf je het aan om je eigen ongelijk aan te tonen?

Praktische wijsheid

Phronesis gaat over praktische wijsheid die nodig is om een visie en strategie te vertalen naar implementatie van de verandering in een organisatie. Pragmatisch, integraal en gericht op actie.

Vaardigheden en vakmanschap

Het Griekse woord Techné staat voor vakmanschap, ambacht en kunst. Ofwel: versta je je vak? Hoe vaardig ben je daarin?

Voortbouwend op het werk van Aristoteles is er veel onderzoek gedaan naar de gedragskenmerken van succesvolle bestuurders. Yulk heeft met zijn collega’s de rode leiderschapsdraad weten te ontdekken door kilometers wetenschappelijk onderzoek. Zijn onderzoek laat zien dat succesvolle bestuurders goed presteren op de volgende vier gedragskenmerken:

Resultaatgericht

Succesvolle bestuurders zijn resultaatgericht: ze zorgen dat middelen op een efficiënte wijze worden gebruikt om de organisatiedoelstellingen te realiseren. Ze maken realistische plannen en sturen op transparantie om snel te kunnen bijsturen.

Relatiegericht

Effectieve bestuurders weten dat ze andere mensen nodig hebben om resultaten te realiseren. Ze moeten goed kunnen samenwerken en vooral effectieve teams kunnen samenstellen. En niet onbelangrijk coachings vaardigheden om gedeelde verantwoordelijkheid te stimuleren.

Verandergericht

Juist het kunnen handelen in onzekere situaties is een kenmerk van topbestuurders. Het leren, reflecteren en aanpassen aan externe veranderingen is essentieel. Deze learning-by-doing mentaliteit is nodig om lessen te trekken uit crisis situaties en om innovaties tot een succes te maken.

Waardegericht

Effectieve bestuurders zijn ook in staat om meervoudige waarde te creëren, en te kunnen denken en handelen over hun eigen organisatiegrenzen heen. Daarbij wordt het steeds belangrijker om naast economisch haalbare, ook ecologisch verantwoord en sociaal rechtvaardig resultaten te realiseren. Het effectief kunnen samenwerken in netwerken is hierbij van belang.

Het boeiende aan het werk van Yulk en andere onderzoekers is, is dat ze laten zien dat het denken over leiderschap aan het veranderen is. Leiderschap in de 21e eeuw gaat in essentie over het beïnvloeden en effectief samenwerken in netwerken. Om in gezamenlijkheid economische, sociale en ecologische doelen te realiseren. Daarbij gaat het niet meer om verheerlijking van één persoon, maar om prestatie door relatie(s). Dit vanuit het idee dat leiderschap nooit is verenigd in één enkele persoon. Dat vraagt om het organiseren van samenspelen om het verbinden van mensen.

Wil je meer weten over bestuurlijk leiderschap? Download dan hieronder het eBook Leiderschap in de economie van waarde. Of klik hier voor onze leiderschapstrainingen.

Lees ook:

Leiderschap nieuwe stijl: 5 sleutelvragen om mee te beginnen