Leiderschap in de economie van waarde
De steeds kritischer wordende klant en de nieuwste generatie medewerkers vragen om een nieuw economisch model. Ook krijgen organisaties steeds vaker te maken met complexe vraagstukken, die niet één-twee-drie op te lossen zijn. In de economie van morgen draait het om meervoudige waardecreatie, waarbij economische, ecologische en sociale waarden met elkaar in evenwicht zijn. Dit vraagt ook om een nieuwe vorm van leiderschap en een andere manier van werken voor organisaties. Want het is niet langer één organisatie die aan zet is, maar het netwerk van organisaties. Prestatie door relatie is het adagium voor de toekomst. Dit vraagt om samenwerking tussen organisaties en mensen waarin flexibiliteit, creativiteit en autonomie centraal staan.
Het nieuwe normaal: meervoudige waardecreatie
De businessmodellen van de toekomst zullen zich steeds meer richten op meervoudige waardecreatie. Bij meervoudige waardecreatie zijn de economische, ecologische en sociale waarden met elkaar in evenwicht. Kortetermijnwinst is niet langer de heilige graal en ecologisch verantwoorde en sociaal rechtvaardige resultaten zullen een grotere rol gaan spelen. Dus geen nadruk op enkel geld verdienen of bovenmatige sociale regelingen, maar een evenwicht waarin recht wordt gedaan aan deze drie factoren. Om waarde te kunnen creëren op deze drie gebieden, is niet één organisatie ‘exclusief’ aan zet, maar is een netwerk, de gemeenschap, de community nodig.
Wicked problems
De noodzaak voor nieuwe businessmodellen komt het duidelijkst naar voren op het moment dat een organisatie voor een grote uitdaging staat. Huidige voorbeelden waarin het draait om meervoudige waardecreatie zijn veelal complexe problemen of ‘wicked problems’. Een wicked problem is een probleem dat zo complex en diffuus is, dat het lastig is op te lossen of zelfs onoplosbaar kan lijken. Om een wicked problem op te lossen is samenwerking essentieel. Dergelijke problemen vragen namelijk om het oplossend vermogen van een netwerk van mensen en organisaties. In een netwerk staat het creëren van ‘shared value’ voorop, namelijk waarde voor alle stakeholders. Met andere woorden: waardecreatie in de breedste zin van het woord.
Het 5S-syndroom: Versimpeleritis
Huidige theorieën over management en leiderschap sluiten nog onvoldoende aan op de wicked vraagstukken waar organisaties vandaag de dag mee te maken hebben. Doordat de bestaande theorieën de werkelijkheid versimpelen, wordt de complexiteit volledig platgeslagen. Versimpeleritis wordt in de Engelse literatuur ook wel het 5S-syndroom genoemd. Deze vijf veelgemaakte fouten zijn symptoom aanpak, silo denken, oppervlakkig kijken, korte-termijn oplossingen en de oplossingssmodus. Ik zal deze fouten één voor één toelichten.
Symptoom aanpak
Zoals het woord al zegt, draait het bij symptoom aanpak slechts om het oplossen van de symptomen van een probleem. De onderliggende oorzaak van het complexe proble