Value Based Healthcare: Zorginnovatie of zorgrenovatie?

Value Based Healthcare: Zorginnovatie of zorgrenovatie?

Value based healthcare is hét buzzwoord in de gezondheidszorg. Geïnspireerd doorhet gedachtengoed van Harvard-professor Michael Porter zijn ook in Nederland de nodige initiatieven gestart om betere zorguitkomsten per gespendeerde euro te realiseren. Een mooieontwikkeling. Maar is Value Based Healthcare (VBHC) nu hét panacee om echt gezondheidsrendement te realiseren? Of is het in de huidige vorm meer een pseudo-innovatie, oftewel een renovatie-aanpak?

De hype van een pseudo-innovatie

Met de ver-economisering van de gezondheidzorg is er de afgelopen jaren ook meer aandacht gekomen voor managementtheorieën. Maar managementconcepten lijken zeer trendgevoelig. Hebben we net Lean Six Sigma onder de knie, moeten we alweer aan de slag met VBHC. Dit wordt ook wel pseudo-innovatie genoemd: ‘Het om de 3 à 5 jaar heruitvinden van vergelijkbare ideeën en methoden met behulp van nieuwe woorden.’ Het gevolg van ‘pseudo-innovatie’ is dat verbeterinitiatieven onvoldoende tijd en kans krijgen om echt ingebed te raken in de praktijk. Het blijft of een bestuurlijk speeltje of erger: het leidt tot projecteritis op de werkvloer. Niet weer het zoveelste verbetertraject… Onderzoek laat zien dat een verbetermethode zoals bijvoorbeeld ‘Lean’ vaak onvolledig wordt geïmplementeerd. Veelal worden slechts enkele principes toegepast en is men achteraf teleurgesteld dat niet het gewenste doel is gerealiseerd. Het omarmen van een nieuwe managementgoeroe biedt dan ‘gelukkig’ uitkomst.

Wanneer de oplossing het probleem is

VBHC en Triple Aim (betere ervaren zorgkwaliteit, betere gezondheid en lagere kosten per hoofd van de bevolking) worden vaak in één adem genoemd, maar toch zijn het twee verschillende opvattingen over hoe waarde kan worden gecreëerd. VBHC gaat uit van een ziekte-specifieke aanpak gericht op concurrentie op basis van waarde, waarbij waarde is gedefinieerd als gerealiseerde gezondheidsuitkomst per gespendeerde euro. Vergelijk dit met de Triple Aim, dat veel meer een brede mens- en populatiegerichte aanpak nastreeft. VBHC is vooral in zwang in de tweede lijn, Triple Aim vooral in de eerste lijn.

Géén waardecreatie zonder integratie

In de discussie over VBHC en de Triple Aim is één ding glashelder, betere zorguitkomsten per gespendeerde euro kunnen alleen gerealiseerd worden door een constructieve samenwerking over de hele keten hele keten van preventie, zorg en welzijn. Oftewel, waardegedreven zorg! Ons onderzoek laat zien dat we zowel functionele (lineaire denkers) en normatieve (systeemdenkers) randvoorwaarden nodig hebben om ons zorgsysteem toekomstbestendig te maken. Of populair gezegd: spreadsheet-management en uitkomstbekostigingsmethode aangevuld met een gedegen veranderkundige aanpak zijn nodig om het verschil te maken.

Zonder wrijving géén glans

Omdat het lastig blijkt om de belangen van alle betrokken partijen transparant te maken, blijven we in kringetjes om elkaar heen draaien. En we noemen het dan maar een complex probleem binnen een complex systeem, omdat we het moeilijk vinden onze echte (organisatie)belangen op tafel te leggen. Maar juist die transparantie is nodig om integratie van zorg tot een succes te maken. En… voor een complex probleem bestaan nu eenmaal geen eenvoudige oplossingen.

Walk the talk!

Wat is er dan wel nodig? Op z’n Rotterdams: niet lullen maar poetsen! Partijen moeten constructief samen aan de slag. Niet kijken naar de problemen, maar zoeken naar de oplossingen. Kijken naar best practices in bijvoorbeeld Duitsland, de Verenigde Staten, Engeland, Zweden en Australië. Leer hoe deze initiatieven betere uitkomsten tegen lagere kosten realiseren door verregaande integratie van zorg. Probeer deze principes toe te passen in de eigen context. En ga vooral niet zelf opnieuw het wiel zitten uitvinden. Samen een integrale business case bouwen in plaats van naar elkaar te wijzen en roepen dat er geen geld is. Het is echt de hoogste tijd voor het verkennen van nieuwe routes, en het opzetten van constructieve samenwerkingsrelaties over de hele keten. En ja, daar moet zowel de patiënt, zorgaanbieder, bestuurder en zorgverzekeraar bij betrokken zijn! Dan pas maken we de slag naar innovatie.

Meer weten?

Ik hoop dat bovenstaande inzichten u inspireren om van VBHC een innovatie aanpak te maken. Wij delen graag onze kennis om dit in de praktijk te realiseren. Neem een kijkje op onze website hoe wij u hiermee kunnen helpen.