Met het Regenboogmodel werken aan Value-based healthcare: van start-up naar succesformule
Meer gezondheid voor minder geld, in een notendop is dat de kern van value-based healthcare, oftewel waardegedreven zorg. In de praktijk blijkt dit echter niet zo eenvoudig. Continu worden er start-ups, eHealth tools en andere innovaties gelanceerd met de belofte de zorg te verbeteren en de kosten te drukken. Allemaal met de beste intenties, maar het gewenste nettoresultaat blijft negen van de tien keer uit. De zorgkosten stijgen vrolijk door (mede door al deze innovaties) en zicht op de uitkomsten is veelal ver te zoeken. Laat staan dat dergelijke innovaties succesvol worden geïmplementeerd.
De grote show-stopper is de versnippering. Versnipperd toezicht, versnipperde databronnen, versnipperde financiering en versnipperde zorg, we kennen het allemaal. Dit maakt het realiseren van écht waardevolle innovaties en verbeterprojecten niet makkelijk. De oplossing is al zo oud als de weg naar Rome: samenwerken. Maar hoe pak je dat aan? Met het Regenboogmodel! Iedereen is met zijn innovaties op zoek naar de spreekwoordelijke pot met goud. Met het Regenboogmodel (Valentijn et al. 2013) krijg je die pot binnen handbereik. In deze blog vertalen we de theorie van het Regenboogmodel naar de praktijk. Daarnaast geven we praktische handvatten voor het maken van de transitie van start-up naar succesformule. Zo kan eenieder aan het eind van het Regenboogmodel toch echt die pot met goud vinden.
Het Regenboogmodel: van theorie naar praktijk
Waar het uiteindelijk op neerkomt, is dat waardegedreven zorg valt of staat bij mensen; mensen die kunnen samenwerken in teams en buiten hun organisatie in een context van innovatie en vertrouwen. Om dit te realiseren is de juiste balans nodig tussen functionele ‘harde’ randvoorwaarden (zoals datamanagement en business modelling) en normatieve ‘zachte’ randvoorwaarden (zoals visieontwikkeling en storytelling). Deze balans bepaalt of een aanpak succesvol zal zijn in de praktijk. Het Regenboogmodel vat de verschillende domeinen van waardegedreven zorg en de harde en zachte randvoorwaarden samen in één model. In het model is te zien dat waardegedreven zorg vraagt om integrale samenwerking op verschillende niveaus, zie het volgende figuur.
In het model onderscheiden we drie niveaus:
1) microniveau: de samenwerking tussen cliënt/patiënt en zorgverlener (klinische integratie),
2) mesoniveau: de samenwerking tussen professionals en organisaties (professionele en organisatorische integratie), en
3) macroniveau: de wet- en regelgeving (systeemintegratie) die invloed hebben op alle samenwerkingsvormen.
In het Regenboogmodel staan de behoeften van de patiënt centraal. Op basis van de behoefte van een groep patiënten, oftewel een populatie, kunnen verschillende vormen van klinische, professionele en organisatorische samenwerking geïnitieerd worden. De juiste balans tussen ‘zachte’ cultuur- en ‘harde’ structuuraspecten bepaalt of de samenwerking effectief is en of de beoogde klinische, gezondheids-, en kostenuitkomsten worden gerealiseerd. Wet- en regelgeving (het systeem) is vaak een gegeven. Toch is het goed om ook dit vooraf in kaart te brengen. Is het überhaupt mogelijk om de samenwerking die je voor ogen hebt te realiseren? Misschien is eerst een lobby in Den Haag noodzakelijk.
Samen op weg naar succes in vier stappen
Om het nog iets makkelijker te maken, zijn er vier stappen om de theorie van het Regenboogmodel op een succesvolle manier toe te passen in de praktijk.
Stap 1: Bepaal de behoefte van je patiënten
Welke zorg hebben de patiënten in jouw regio nodig? Hiervoor kijk je op persoonlijk niveau waar de mensen behoefte aan hebben. Daarnaast probeer je aan de hand van beschikbare klinische en kostendata de (ongewenste) gezondheidsuitkomsten te voorspellen, zodat je ook toekomstige behoeften in kaart kunt brengen. Dit is essentieel om de juiste interventies te kunnen doen die ook nog eens toekomstbestendig zijn. Bij je interventies richt je je op participatie en preventie. In een ideale situatie verzamel je alle data van de patiënten op één plek.
Stap 2: Bepaal je gewenste uitkomst(en)
Welke uitkomsten wil je bereiken ten aanzien van de patiëntbehoeften? Het is belangrijk dat je de beoogde doelen aan de hand van de Triple Aim vast stelt. Dat kan op het gebied zijn van de door de patiënt ervaren kwaliteit, zoals patient reported experience (PREMS), maar het kunnen ook patient reported outcome measures zijn (PROMS). Daarnaast zijn klinische en kosten indicatoren van belang.
Stap 3: Bepaal de vorm en mate van samenwerking
Welke vormen van samenwerking heb je nodig om de gewenste uitkomsten te bereiken? Loop daarbij alle dimensies uit het Regenboogmodel langs. Hoe kun je de samenwerking vormgeven op microniveau tussen de patiënt en de zorgverlener? Bijvoorbeeld door het maken van een individueel zorgplan. Wat kun je op mesoniveau doen om de samenwerking tussen zorgprofessionals onderling en zorgorganisaties te verbeteren? Je kunt hierbij denken aan multidisciplinair overleg, ketenzorg of het hebben van een gezamenlijk EPD. Tot slot is het belangrijk om op macroniveau te kijken wat de politiek-bestuurlijke ontwikkelingen zijn, waardoor samenwerking wel of niet tot stand kan komen. De waardegedreven zorgmodellen ‘Patiënt Centred Medical Home’ (PCMH) en de ‘Accountable Care Organisation’ (ACO) kunnen hierbij ter inspiratie dienen. Binnen deze modellen wordt er zorg geleverd over de gehele keten van preventie, zorg en welzijn op wijk- en regioniveau. Voor beide modellen is wetenschappelijk aangetoond dat ze een significante verbetering teweegbrengen op het gebied van kwaliteit en kostenbesparing.
Stap 4: Organiseer de juiste randvoorwaarden
Welke voorwaarden qua structuur en cultuur zijn er nodig om de gewenste uitkomsten te bereiken? Zet de criteria over de bekostiging van de samenwerking op een rij, maak hierover duidelijke afspraken en leg deze vast. Inventariseer de veranderbereidheid van alle betrokken stakeholders en creëer een gezamenlijke cultuur die openstaat voor veranderingen.
Het Regenboogmodel maakt waardegedreven zorg mogelijk
Belangrijk is dat je als organisatie eerst je doelen scherp stelt, voordat je aan de gang gaat met nieuwe projecten en interventies in het kader van bijvoorbeeld waardegedreven zorg. Maak gerichte keuzes op basis van de behoeften van de patiëntenpopulatie in jouw regio. Ga geen dingen doen waar eigenlijk niemand op zit te wachten, hoe mooi en innovatief ze ook zijn. Als je je aanbod niet afstemt op de vraag, wordt de patiënt er niet beter of gelukkiger van en leveren je investeringen helemaal niets op. Sterker nog, het is weggegooid geld. Voorkom dus een wildgroei aan innovaties, start-ups en projecten. Maak onderbouwde keuzes en ga met de juiste partners de samenwerking aan. Door het Regenboogmodel te gebruiken, kun je dit op een gestructureerde en methodische manier doen. Heb vertrouwen dat het je gaat helpen. Velen zijn je voorgegaan en het model heeft zich wetenschappelijk bewezen. Waardegedreven zorg is geen illusie als je het maar om de juiste redenen en op de juiste manier organiseert.
Wil je hier meer over weten en zelf meteen mee aan de slag? Download het gratis e-Boek netwerkzorg! Klik op de knop hieronder en download het e-Boek.
