We mopperen wat af op het werk. Toch zijn we relatief gelukkig als we werken. Juist op vakantie ervaren we vaak meer stress. Dat blijkt uit onderzoek van de Amerikaans-Hongaarse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi. Best opzienbarend toch? Het komt omdat je in je werk over het algemeen iets doet wat je goed kunt. Je hebt vaardigheden ontwikkeld én hebt steeds een passende uitdaging. En dan zit je in een flow. Op basis van zijn onderzoek ontwikkelde Csikszentmihalyi dan ook zijn flowtheorie. Hij schreef erover het boek ‘Flow, de psychologie van de optimale ervaring’.

De theorie van Csikszentmihalyi gaat uit van de vaardigheden die iemand heeft en de uitdaging die iemand ervaart. En wat blijkt? Je bevindt je in een flow als de vaardigheden precies in balans zijn met de mate van uitdaging. Stel, je bent heel vaardig, maar je krijgt maar heel weinig uitdaging. Dan is er sprake van disbalans. Je gaat je vervelen. Andersom kan ook het geval zijn: weinig vaardigheden, veel uitdaging. Ook dat voelt niet prettig. In beide gevallen kunnen mensen in de stress raken. We weten dan niet meer wat we moeten doen. Verveling kan doorslaan in somberheid; je wordt ongelukkig. Dat gebeurt bijvoorbeeld vaak bij hoogbegaafde kinderen die niet het juist niveau van onderwijs krijgen.

Er komt een moment dat je met pensioen gaat. Het Grote Genieten kan beginnen! Maar een glas wijn en een mooi uitzicht prikkelt niet perse je vaardigheden. Hoe blijf je in de flow als je niet meer hoeft te werken? We geven je 4 tips én een bonustip:

Tip 1: bepaal je interessegebied

Zoek een uitdaging die past bij jouw interesses. Stel dat je enorm houdt van muziek maken, en dat dat altijd je hobby was. Dan kun je jezelf bijvoorbeeld als doel stellen om eens een keer op te treden. Houd je van kunst? Volg een cursus kunstgeschiedenis. Had fotografie altijd je interesse, maar kwam je er tijdens je werkbare leven nooit toe om die hobby serieus op te pakken? Ga dan bij een fotoclub. Of stel jezelf ten doel een expositie te houden.

Vind je het lastig om te bepalen in welk interessegebied je wilt investeren? Heb het erover met je partner, kinderen en vrienden. Of doe een test. Op internet vind je diverse tests, hoewel de meeste zijn gericht op werk. Zelf gebruiken we tijdens onze training Pensioen in Zicht®️ de Interessetest.

Tip 2: verken je interessegebied

Heb je een aantal interessegebieden op papier gezet? Onderzoek dan hoe je die vaardigheden verder kunt ontwikkelen. Wat wil je graag leren en kunnen? En wat past daar dan bij? Dat kan bijvoorbeeld een cursus zijn. Maar bijvoorbeeld ook – als je je wilt verdiepen in literatuur – een leesgroep. Of verken op social media welke mensen je op dit gebied inspirerend vindt en volg hen.

Tip 3: kies een uitdaging die past bij jouw interessegebied

Het gaat om de uitdaging. Maar het lastige is: we gaan niet zomaar een uitdaging aan. Dat heeft te maken met gemakzucht. Met het opzien tegen de inspanning die het kost om een uitdaging aan te gaan. Of met de gedachte: ik ben best gelukkig zo, ik hoef niet perse iets te doen. Natuurlijk, vakantie houden en dagjes fietsen zijn hartstikke leuk. Maar ze prikkelen niet perse je vaardigheden. Een mooi uitzicht en een glas wijn in de hand is een ander soort genieten dan een cursus kunstgeschiedenis volgen. Je hebt beide vormen van genieten nodig. Over de vraag hoe je het Grote Genieten vormgeeft schreven we trouwens het blog Stappenplan voor het Grote Genieten tijdens je pensioen.

Tip 4: stel reële doelen

Een uitdaging aangaan is mooi, maar stel wel reële doelen. Maak het jezelf niet al te gemakkelijk, maar zeker ook niet veel te moeilijk. Een beetje stress of de juiste dosis inspanning is goed, maar je moet het wel aankunnen. Misschien kun je niet meer alles, bijvoorbeeld vanwege een beperking. Maar er is altijd iets wat je nog wel kunt.

Je hóeft ook niet heel vaardig te willen worden. Misschien kun je eigenlijk niet zo goed schilderen, maar vind je dat wel heel leuk. Dat is natuurlijk ook prima. Het gaat om de uitdaging. En dat je met je vaardigheden in een flow komt. Niet iedereen hoeft een Picasso te zijn.

Zorg voor een stok achter deur. Hoe? Door een planning te maken van activiteiten die je onderneemt. Om een voorbeeld te noemen: de zoon van een vroegere buurman van me ging trouwen met een Italiaanse. Mijn buurman wilde een toespraak in het Italiaans houden en leerde daarvoor Italiaans. Hij heeft lang gezwoegd op de toespraak en het was een groot succes. Dat was voor hem een grote kick. De mensen die erbij waren, hebben het er nog over. Er zijn veel inspirerende boeken over hoe je van idee naar werkelijkheid komt. Zoals ‘De creatiespiraal’ van Marinus Knoope.

Tijdens de training Pensioen in Zicht®️ besteden we aandacht aan de flow. Deze training is bedoeld voor mensen die binnen afzienbare tijd met pensioen gaan. Al tientallen jaren gunnen werkgevers hun oudere medewerkers een Pensioen in Zicht®️-training. Meer weten? Download hieronder de Checklist Pensioen in Zicht®. Daarin hebben we alle aspecten van het pensioen voor je op een rij hebben gezet.

Wil je actief aan aan de slag met de voorbereiding op je pensioentijd? Kijk dan eens bij onze pensioen in zicht trainingen.