Value-based healthcare door de ogen van de patiënt: PREM integrale zorg
De gezondheidszorg moet duurzamer worden. Dit kunnen we bereiken door de zorg te organiseren volgens de principes van Triple Aim en Value Based Healthcare, oftewel: waardegedreven zorg. Willen we dit realiseren, dan moeten we een helder beeld hebben van de huidige versnippering van de zorg en waar de knelpunten liggen. Daartoe moeten we diegene volgen die direct met de zorg te maken heeft: de patiënt. Gevalideerde vragenlijsten, de zogenaamde PREMs, zijn hiervoor bij uitstek geschikt.
Waardegedreven zorg, Triple Aim en het Regenboogmodel
De zorg moet de komende decennia ingrijpend veranderen. Nederland vergrijst met als gevolg complexere zorgvragen en hogere zorgkosten. Met waardegedreven zorg kunnen we deze uitdagingen het hoofd bieden. Centraal hierin staat de Triple Aim Doelstelling: betere ervaren zorg, een betere gezondheid en lagere zorgkosten. Waardegedreven zorg streeft deze drieledige doelstelling na.
Om dit te realiseren moeten we inzicht krijgen in alle zorgniveaus en de samenwerkingen die hierbinnen bestaan, ook wel integrale zorg genoemd. Het Regenboogmodel geeft een overzicht wat er nodig is om waardegedreven zorg te realiseren. Alle niveaus die van invloed zijn op de kwaliteits-, gezondheids- en kostenuitkomsten zijn erin verwerkt.
Het microniveau geeft de zorg voor één individu weer. Het mesoniveau weerspiegelt de coördinatie van zorg tussen professionals en/of organisaties onderling. Het macroniveau tenslotte betreft de wet- en regelgeving van het gezondheidszorgsysteem.
Centraal in het Regenmodel staan de randvoorwaarden voor goede samenwerking om versnippering van zorg tegen te gaan. Want het realiseren van betere kwaliteit, gezondheid en lagere zorgkosten valt of staat met goede samenwerking.
Versnippering van de zorg
De zorg anno 2018 is sterk versnipperd. Zorgverleners zitten vast in hun eigen niche of specialisme. Samenwerking met andere professionals, werkvelden of organisaties is vaak gebrekkig.
Patiënten die door complexe chronische ziektebeelden meerdere specialisten nodig hebben, merken dit. Onderzoeken zijn vaak onnodig uitgebreid en verschillende specialisten verrichten soms hetzelfde onderzoek. De gevolgen: dubbele behandelingen, hoge onnodige zorgkosten, en misschien nog wel belangrijker: een negatieve patiëntervaring.
Om waardegedreven zorg te realiseren, moeten we deze versnippering tegengaan. Daarvoor hebben we patiënten en zorgverleners hard nodig.
De patiënt centraal
Patiënten kunnen de knelpunten binnen de zorg laten zien. Zij zijn degenen die deze daadwerkelijk ervaren. Het meten van patiëntervaringen met valide instrumenten levert ons betrouwbare wetenschappelijk getoetste kennis op. Deze kennis moet het uitgangspunt zijn om de zorg vorm te geven.
Hoe kunnen we patiënten volgen op hun reis door het zorgtraject? Hiervoor gebruiken we gevalideerde meetinstrumenten in de vorm van vragenlijsten.
PROMs en PREMs als meetinstrumenten
Vragenlijsten voor patiëntbeleving zijn de Patient Reported Outcome Measures (PROM) en Patient Reported Experience Measures (PREM).
Met een PROM geeft de patiënt een oordeel over de ervaren gezondheid. De vragenlijst meet aspecten van gezondheid zoals de patiënt die ervaart, de zogenaamde Patient Reported Outcome (PRO). Voorbeelden van PRO’s zijn pijn, of benauwdheid. Hoe zijn de klachten nu vergeleken met het begin van het zorgproces? Hoe is de kwaliteit van leven nu?
PROMs zijn van belang om de patiëntbeleving te meten. Voor waardegedreven zorg is echter vooral de PREM interessant. Een PREM meet hoe de patiënt het volledige zorgproces heeft ervaren. Het is meestal een korte vragenlijst, met ratingvragen (van ‘zeer slecht’ tot ‘zeer goed’) en open vragen met ruimte voor suggesties.
De vragen gaan over de ervaring van het totale proces. Werken de verschillende zorgverleners goed samen? Hoe was de bejegening? En hoeveel ruimte was er voor eigen inbreng van de patiënt? Ook kan een PREM achterhalen of er overbodig onderzoek is uitgevoerd. Zijn dingen onnodig herhaald?
Waarom een PREM integrale zorg volgens het Regenboogmodel?
De patiënt ervaart de zorg. Dit op een objectieve manier in beeld brengen is de basis van waardegedreven zorg. Hij/zij heeft direct te maken met de zorgverleners en de wijze waarop deze hun werk doen en multidisciplinair samenwerken.
Alle niveaus van de zorg hebben invloed op ervaringen van de patiënt, zoals weergegeven in het Regenboogmodel. Knelpunten die de patiënt ervaart, komen door het gebruik van PREMs onder de aandacht bij alle betrokkenen. Systematische problemen die zorgvragers ervaren, kunnen zelfs om aanpassingen vragen op macroniveau, de wet- en regelgeving.
Meetinstrument voor integrale zorg volgens de patiënt
Maar hoe zijn zulke vragenlijsten toe te passen voor waardegedreven zorg? Tot voor kort was er geen gevalideerde vragenlijst die alle domeinen van het Regenboogmodel goed in kaart kon brengen. Dat maakte het lastig een volledig beeld te krijgen van de mate van integrale zorg, en alle mogelijke vormen van versnippering. Inmiddels is een vragenlijst ontwikkeld en internationaal gevalideerd. Deze meet alle acht domeinen op basis van patiëntervaringen.
Essenburgh heeft een PREM ontwikkeld voor integrale zorg. Het is een korte vragenlijst van 24 vragen. Mensen met chronische aandoeningen geven hun ervaringen weer op de belangrijkste kwaliteitsdomeinen van het Regenboogmodel.
Voorbeelden van vragen waar het instrument inzicht in geeft zijn: In hoeverre ervaren patiënten een mensgerichte in plaats van ziektegerichte benadering? Wordt de patiënt betrokken bij de besluitvorming? Stemmen verschillende professionals de zorg goed af? Werken betrokken organisaties goed samen?
De korte vragenlijst sluit aan op de belevingswereld van de patiënt en geeft weer waar deze de versnippering in het zorgproces ervaart.
Betrouwbaarheid van het meetinstrument
De vragenlijst voldoet aan de internationale richtlijnen. Het instrument is wetenschappelijk getoetst in 23 landen. Hieruit bleek dat de betrouwbaarheid goed tot uitstekend is. Bovendien is het instrument niet-ziektespecifiek en dus breed inzetbaar voor verschillende doelgroepen.
Praktische toepasbaarheid van de PREM
Voor zorgverleners en bestuurders in de zorg is het instrument het middel bij uitstek om zicht te krijgen op de manier waarop de zorg in hun organisatie wordt ervaren. Een interactief online dashboard geeft de scores van de patiënten grafisch weer. In één oogopslag worden de sterke en zwakke punten van het zorgproces zichtbaar. Per domein van het Regenboogmodel kunnen op het niveau van de praktijk, wijk, en/of (deel-)populatie de scores worden bekeken en vergeleken. Dit geeft inzicht en concrete handvatten voor verbetering.
Meer weten?
Wil je de patiënt ervaringen in kaart brengen voor je eigen zorgorganisatie of netwerk? Wij helpen je graag bij het gebruik van onze meetinstrumenten. Neem contact met ons op voor meer informatie. Of download onze brochure over de PREM integrale zorg. Via deze link kun je meteen de brochure over de PREM aanvragen.
Deel dit artikel met je netwerk!
Zorgnetwerken die werken: de sleutel tot betere uitkomsten
Netwerkzorg wordt gezien als de oplossing om de toegankelijkheid, kwaliteit, patiënttevredenheid en efficiëntie van zorg te verbeteren. Netwerkzorg is dus geen doel op zich, maar een middel om waardegedreven zorg, ook wel bekend als value-based healthcare of triple aim, te realiseren. In dit e-boek lees je wat een zorgnetwerk is en brengen we de barrières en oplossingsrichting voor de praktijk in kaart. Op basis van het Regenboogmodel en (inter)nationale best practices.
